Trong thời gian qua mọi người thường nghe nhắc tới công ty đa cấp hoặc kinh doanh đa cấp mà không biết rằng chúng có thực sự tốt hay không. Đa cấp là gì? Làm cách nào để nhận dạng được thủ đoạn của các công ty đa cấp lừa đảo? Tất cả sẽ được cung cấp cho bạn trong bài viết dưới đây.
Khái niệm Đa cấp là gì?
Đa cấp là gì? Đa cấp là một loại mô hình kinh doanh, được ra đời và từng phát triển mạnh ở các nước Châu Âu và Châu Mỹ. Có tên tiếng anh là Multi-Level Marketing hoặc kinh doanh theo mạng lưới.
Theo đó, doanh thu của công ty là do hoạt động của những nhà phân phối, người bán, tư vấn viên bán các sản phẩm/dịch vụ do công ty cung cấp.
Còn thu nhập của những người tham gia là hoa hồng theo hệ thống kim tự tháp. Như vậy, sản phẩm càng đẩy được giá thành lên cao thì lợi nhuận của người bán được hưởng càng cao.
Đa cấp là gì? Hiện nay, mô hình này không được chào đón tại nhiều nước, trong đó có cả Mỹ, vì những chuyên gia kinh tế cho rằng đây là một hình thức kinh doanh bất hợp pháp, khi nó không chú trọng vào phát triển giá trị sản phẩm mà chỉ tập trung mở rộng mạng lưới người ra nhập theo cái gọi là ‘hình tháp ảo’.
Với sự phát triển của internet hình thức đa cấp ngày càng tinh vi với các biến tướng ở các quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Nhiều tội phạm lừa đảo sử dụng mô hình kinh doanh này như một phương tiện để lôi kéo nạn nhân thành các nhà phân phối và kiếm lời từ họ.
Trong nửa năm đầu thập kỷ thứ 2 của thế kỷ XXI, đa cấp đã gây ra nhiều hậu quả lớn. Bộ công thương đã nghiêm cấm và không cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh cho các công ty phát triển theo mô hình kinh doanh này.
Đặc điểm của mô hình bán hàng đa cấp
Mô hình bán hàng đa cấp là gì? Dựa vào định nghĩa, chúng ta có thể nhận biết được đặc điểm của bán hàng đa cấp như sau:
Bán hàng đa cấp là một hình thức bán lẻ hàng hóa
Công ty bán hàng đa cấp có thể là công ty trực tiếp sản xuất và tiếp thị, bán lẻ sản phẩm hoặc phân phối hàng hóa do các công ty khác sản xuất. Công ty đa cấp bán lẻ hàng hóa thông qua mạng lưới tiếp thị.
Những người tham gia sẽ thực hiện quá trình tiếp thị và bán sản phẩm dưới những cấp độ, những nhánh khác nhau
Nếu như các công ty, doanh nghiệp hoạt động bình thường chọn kênh phân phối hàng hóa là cửa hàng, siêu thị, trung tâm thương mại, chợ, sàn thương mại điện tử … thì mô hình bán hàng đa cấp lại được các nhà phân phối trực tiếp sử dụng hoặc giới thiệu và bán cho người tiêu dùng.
Người tham gia được hưởng hoa hồng, tiền thưởng
Đối với hình thức bán hàng đa cấp người bán hàng không nhận lương cơ bản kèm doanh số như mô hình truyền thống mà thông qua hai nguồn:
- Hoa hồng trực tiếp được tính trên doanh số bán hàng;
- Hoa hồng gián tiếp là khoản tiền thưởng khi xây dựng mạng lưới tiêu thụ của người tham gia bán hàng đa cấp.
Để thu được nhiều lợi nhuận, tiền thưởng cao thì những người trong đội ngũ bán hàng của công ty phải nỗ lực không ngừng nghỉ. Nói cách khác, mỗi hệ thống sẽ áp dụng chiến lược kinh doanh khác nhau để bán được lượng lớn hàng hóa. Điều này sẽ giúp họ thu được khoản tiền lớn nhờ vào cách phân phối sản phẩm đến đúng khách hàng.
Bên cạnh đó, đây cũng là cách để giúp người tiêu dùng tiếp cận sản phẩm nhanh chóng, không cần phải qua nhiều khâu trung gian. Cũng như giúp xã hội giảm bớt vấn đề việc làm cho nhiều người.
Nguyên tắc hoạt động của mô hình đa cấp
Như vậy, kinh doanh đa cấp chính là phương pháp bán hàng bằng nhiều hình thức khác nhau. Nhằm đưa sản phẩm tới tay người tiêu dùng nhiều hơn, chúng hoạt động như sau:
- Sản phẩm của công ty từ nơi sản xuất được đem tới trực tiếp cho người mua hàng. Thông qua các hình thức bán bởi nhà phân phối được quản lý bởi hệ thống đa cấp này.
- Nhà phân phối được phân chia thành nhiều tầng và nhánh theo mô hình kim tự tháp. Trong đó, những người ở tuyến trên sẽ đảm nhận nhiệm vụ tuyển thêm nhiều người để gia nhập vào mô hình (được gọi là đại lý, cộng tác viên hoặc nhân viên tuyến dưới).
Sau mỗi lần bán được sản phẩm, nhà phân phối sẽ hưởng phần trăm hoa hồng và tiền thưởng nhiều hơn. Thậm chí họ còn hưởng thêm hoa hồng từ đơn hàng bán thành công bởi các tuyến dưới. Còn đại lý, cộng tác viên sẽ hưởng mức hoa hồng và tiền thưởng tùy vào doanh thu và số lượng hàng hóa bán được.
Bán hàng đa cấp tốt hay xấu?
Trên thực tế, mô hình bán hàng đa cấp không những không hề xấu mà còn được công nhận là phương thức kinh doanh mang lại hiệu quả cao.
Trong mô hình kinh doanh truyền thống, sản phẩm được đưa tới tay người tiêu dùng với quy trình như sau:
Nhà sản xuất => Nhà Phân Phối => Đại lý cấp 1 => Đại lý cấp 2 => Cửa hàng bán lẻ => Người tiêu dùng
Nhưng với mô hình kinh doanh đa cấp, thời gian và chi phí để sản phẩm đến tay người tiêu dùng đơn giản hơn rất nhiều:
Nhà sản xuất => Người tiêu dùng
Người tham gia hệ thống bán hàng đa cấp vừa là khách hàng, cũng vừa là một nhân viên của công ty đó. Tuy nhiên các công ty kinh doanh đa cấp này không phải trả lương cho thành viên mà vẫn bán được sản phẩm.
Cách nhận biết bán hàng đa cấp
- Người tham gia vào mạng lưới bán hàng đa cấp phải đặt cọc, mua hàng hoặc đóng tiền: Khi được mời tham gia một doanh nghiệp bán hàng đa cấp. Lưu ý nếu phải bỏ ra một khoản tiền để đặt cọc và mua hàng thì cần phải cẩn trọng.
Việc tiêu dùng hay bán hàng hóa của doanh nghiệp là tùy thuộc nhu cầu và khả năng của bản thân người tham gia. Công ty không được yêu cầu người tham gia phải mua một lượng hàng hóa nhất định để được ký hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp, khác với khái niệm đa cấp là gì mà chúng tôi đã giới thiệu ở trên.
Nhiều công ty bán hàng đa cấp bất chính tồn tại đến nay nhờ vào số tiền những người mới gia nhập bỏ ra mua hàng. Khi không tuyển thêm được người hay khi người được tuyển không mua hàng, công ty sẽ rất khó để tồn tại.
- Chỉ tập trung tìm kiếm người mới để tham gia vào hệ thống: Công ty cho người tham gia bán hàng đa cấp nhận “hoa hồng” từ việc giới thiệu được người khác tham gia vào hệ thống mà không phải từ việc mua hay bán hàng hóa của người được giới thiệu đó.
Một công ty bán hàng đa cấp chân chính, thì việc tuyển dụng sẽ không mang lại lợi ích nếu những người được tuyển dụng không bán hàng. Bởi vì chỉ có bán hàng mới giúp hàng hóa được tiêu thụ và mang về doanh thu cho doanh nghiệp. Từ đó nhà phân phối mới được trả hoa hồng.
- Hứa hẹn những khoản lợi nhuận hấp dẫn: Bán hàng đa cấp là một hình thức bán hàng và phân phối hàng hóa. Nhưng không phải là một hình thức đầu tư, do đó phải cân nhắc khi nghe những lời hứa hẹn hấp dẫn về lợi nhuận kiếm được.
- Không có giấy phép bán hàng đa cấp
- Không cho trả hàng trong thời gian 30 ngày: Theo khoản 1 Điều 47 Nghị định 40, thì người tham gia bán hàng đa cấp có quyền trả lại hàng hóa đã mua từ công ty đa cấp trong thời gian 30 ngày kể từ ngày nhận hàng.
Nếu công ty không cho phép người tham gia bán hàng đa cấp trả lại hàng hóa đã mua thì cần phải xem xét cẩn trọng.
Thực trạng sự biến tướng của mô hình đa cấp hiện nay tại Việt Nam
Đa cấp là gì? Các hình thức đa cấp bất chính có lợi nhuận không xuất phát từ sản phẩm, dịch vụ mà từ số lượng người ra nhập. Đối tượng làm việc là tiền. Hình thức này còn có một cái tên khác là hình tháp ảo, nghĩa là về bản chất, số lượng sản phẩm tiêu thụ được sẽ luôn tương xứng với số người tham gia. Bạn có thể nhận biết hình thức bán hàng đa cấp biến tướng thông qua các biểu hiện sau:
- Cách thức tuyển dụng mang tính chất lôi kéo, ép buộc; không tập trung nói nhiều về sản phẩm hàng hóa nói nhiều về viễn cảnh thành công trong tương lai, ‘ xây ước mơ cho các nhà phân phối’.
- Mất một khoản tiền lớn để tham gia
- Đối tượng làm việc : tiền từ người mới.
- Hoa hồng phụ thuộc vào vị trí cao hay thấp trong mạng lưới và phát sinh khi có thêm người tham gia.
- Các mô hình đa cấp với mục đích thường không có định hướng phát triển cụ thể và những người mới (người dưới đáy kim tự tháp) không thể thoát ra độc lập.
- Khi muốn ra nhập, bắt buộc các thành viên phải đóng góp các khoản phí lớn và thường không được hướng dẫn về cách bán hàng và tiêu thụ sản phẩm
- Chất lượng sản phẩm không tương xứng với lời giới thiệu, mập mờ tính năng và công dụng hoặc bị thổi phồng về các tính năng này. Không có sự cam kết trong tính năng và không nhận lại. Khi đem ra thị trường, các sản phẩm này thường không thể bán ra.
Với những công ty có hình thức tổ chức như thế này, bạn cần ngay lập tức tránh xa. Đừng để những lời hoa mỹ và những tương lai không có thật khiến bạn trở thành nạn nhân của các cụ lừa đảo.
Dưới đây là một số công ty bán hàng đa cấp được cấp phép tại Việt Nam:
- 1. Công ty TNHH MTV Thương Mại Mỹ Lợi
- 2. Công ty TNHH Homeway Việt Nam
- 3. Công ty TNHH Nhượng Quyền Toàn Thắng
- 4. Công ty TNHH Phong Cách Sống Kim Cương Việt Nam
- 5. Công ty TNHH Người Lái Xe Mặt Trời Việt Nam
- 6. Công ty TNHH Best World Việt Nam
- 7. Công ty TNHH MTV New Image Việt Nam
- 8. Công ty TNHH MTV Thương Mại Dịch Vụ Hoằng Đạt
- 9. Công ty TNHH Siberian Health Quốc Tế
- 10. Công ty TNHH Total Swiss Việt Nam
- 11. Công ty TNHH Perfect Global (Việt Nam)
- 12. Công ty TNHH MTV Herbalife Việt Nam
- 13. Công ty TNHH Elken International Việt Nam
- 14. Công ty TNHH Nu Skin Enterprises Việt Nam
- 15. Công ty TNHH Thương Mại Lô Hội
- 16. Công ty Cổ Phần Tập Đoàn Liên Kết Việt Nam
- 17. Công ty TNHH Thiên Sư Việt Nam
- 18. Công ty TNHH Unicity Marketing Việt Nam
- 19. Công ty TNHH Gcoop Việt Nam
- 20. Công ty TNHH Amway Việt Nam
- 21. Công ty TNHH Seacret
- 22. Công ty TNHH Oriflame Việt Nam.
Cách phân biệt đa cấp chân chính và đa cấp lừa đảo
Đa cấp chân chính sẽ mang đến cho người tham gia và xã hội nhiều lợi ích khác nhau. Tuy nhiên, đa cấp lừa đảo đang là một hành động đáng lên án đối với xã hội và kinh tế Việt Nam hiện nay. Sau đây là cách để bạn phân biệt đa cấp chân chính và đa cấp lừa đảo:
Đa cấp chân chính
- Bán các sản phẩm tốt cho người tiêu dùng như các hàng hóa hay dịch vụ nằm trong loại hình kinh doanh này sẽ mang đến chất lượng cho người tiêu dùng.
- Ngoài ra, đa cấp còn mang đến giá trị sử dụng thực sự cho người tiêu dùng. Vì không qua các trung gian khác, giá cả của sản phẩm cũng sẽ rẻ hơn.
- Đào tạo ra những nhà phân phối tốt: Nhà phân phối đóng vai trò quan trọng trong loại hình kinh doanh này. Họ giúp công ty giới thiệu và bán sản phẩm đến người tiêu dùng. Vì vậy, muốn thực hiện khả năng bán hàng tốt nhất. Công ty cần phải đào tạo kĩ cho nhà phân phối. Từ đó, giúp họ hiểu rõ hơn về sản phẩm và truyền đạt lại cho người tiêu dùng.
- Bán hàng là hoạt động chính: Một công ty hoạt động theo hình thức đa cấp chân chính trước hết phải đề cao mục tiêu bán hàng.
- Bán hàng là nhiệm vụ chính và mục tiêu của họ là làm sao bán được nhiều hàng nhất có thể. Đa cấp chân chính phải tồn tại dựa trên doanh thu từ các hoạt động bán hàng.
Đa cấp lừa đảo
- Sản phẩm đến người tiêu dùng không tốt: Những sản phẩm được bán ra là những sản phẩm kém giá trị, không sử dụng được và giá thành khá cao.
- Tuyển dụng là chính: việc bán những sản phẩm kém hoặc không tồn tại nên đa cấp bất chính tồn tại dựa trên việc tuyển dụng. Tuyển dụng được càng nhiều thì nguồn thu mang lại cho hệ thống càng lớn.
- Người tham gia phải đóng tiền: khi tham gia, bạn sẽ được nghe rất nhiều lí dó có vẻ hợp lí để đóng tiền. Những lí do có thể là tiền đặt cọc đồng phục, phí đào tạo, phí tài liệu,… Thực chất, nguồn tiền này chính là nguồn thu chủ yếu của những người ở tuyến trên.
- Vẽ ra những khoản lợi nhuận hấp dẫn: những người tuyến trên sẽ vẽ ra cho bạn một viễn cảnh đẹp trong tương lai. Đó có thể là những mức lương cao chót vót, những chuyến du lịch sang chảnh,… Đây chính là những chiêu thức để có thể “dụ” được nhiều người tham gia vào tổ chức của họ.
Kết luận
Với những chia sẻ về Đa cấp là gì, cũng như cách nhận biết bán hàng đa cấp ra sao? Hiện nay có quá nhiều biến tướng của loại hình kinh doanh này nên những ai có dự định tham gia cần phải xem xét và đánh giá toàn diện các yếu tố liên quan đến hoạt động của công ty đa cấp đó.